Đối Tượng Và Phương Pháp Của Hồ Chí Minh Học

Chương 1: Định nghĩa, đối tượng, phương pháp nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh; nguồn gốc, quá trình hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh

Đang xem: Trình bày đối tượng, nhiệm vụ phương pháp nghiên cứu tư tưởng hồ chí minh

hướng dẫnVui lòng tải xuống để xem tài liệu đầy đủ

Tham khảo tài liệu “chương 1: định nghĩa, đối tượng, phương pháp nghiên cứu tư tưởng hồ chí minh; nguồn gốc, quá trình hình thành và phát triển tư tưởng hồ chí minh”, khoa học xã hội, tư tưởng hcm phục vụ nhu cầu học tập, nghiên cứu và làm việc hiệu quả

Xem thêm: Khóa Học Lập Trình Theme WordPress Chuyên Sâu, Lập Trình Theme Cho WordPress

Nội dung Text: Chương 1: Định nghĩa, đối tượng, phương pháp nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh; nguồn gốc, quá trình hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh

Xem thêm: Bài Tập Chuỗi Phương Trình Hóa Học Lớp 10 Về Halogen, Chuỗi Phản Ứng Halogen

Chương 1 Định nghĩa, đối tượng, phương pháp nghiên cứu tưtưởng Hồ Chí Minh; nguồn gốc, quá trình hình thành và phát triển tư tưởng Hồ Chí MinhI. Định nghĩa, đối tượng, phương pháp nghiên cứu tư tưởng Hồ ChíMinh và ý nghĩa của việc học tập, nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh.1. Định nghĩa và hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minha. Định nghĩa Giáo trình chuẩn quốc gia môn Tư tưởng Hồ Chí Minh đã nêu rõ: Tưtưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc vềnhững vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam từ cách mạng dân tộc dânchủ nhân dân đến cách mạng xã hội chủ nghĩa, là kết qu ả c ủa s ự v ận d ụngsáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác – Lênin vào đi ều ki ện c ụ th ể c ủa Vi ệtNam, đồng thời là sự kết tinh tinh hoa văn hoá dân t ộc và trí tu ệ th ời đ ạinhằm giải phóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người. Cho đến nay, đây là khái niệm đầy đủ, đúng đắn nh ất v ề t ư tưởng H ồChí Minh vì:- Khái niệm đã phản ánh được nội dung cơ bản của tư tưởng Hồ Chí Minh.Đó là một hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc của Người v ề nh ữngvấn đề cơ bản của cách mạng nước ta từ cách mạng dân tộc dân chủ nhândân đến cách mạng xã hội chủ nghĩa.- Khái niệm đã nêu lên được những nguồn gốc cơ bản hình thành nên tưtưởng Hồ Chí Minh. Đó là việc Hồ Chí Minh đã tiếp thu, vận dụng và pháttriển sáng tạo tinh hoa văn hóa dân tộc, kho tàng tri thức của nhân loại, đặcbiệt là chủ nghĩa Mác – lênin vào điều kiện cụ thể của Vi ệt Nam. Trên c ơ s ởđó Người đã xây dựng nên hệ thống quan điểm có vai trò chỉ đạo đ ối v ớicách mạng Việt Nam.- Khái niệm đã phản ánh được mục đích của tư tưởng Hồ Chí Minh. Mụcđích mà cả cuộc đời Người theo đuổi, tư tưởng của Người h ướng t ới là giảiphóng dân tộc, giải phóng giai cấp và giải phóng con người.b. Hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh 1 Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống đồ sộ, bao quát trên nhiều lĩnhcủa đời sống xã hội. Dưới đây là những nội dung liên quan đến những vấnđề cơ bản nhất của cách mạng Việt nam:- Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và cách mạng giải phóng dântộc.- Tư tưởng Hồ Chí Minh về CNXH và con đường quá độ lên CNXH ở VN.- Tư tưởng Hồ Chí Minh về Đảng Cộng sản, về xây dựng Nhà nước c ủadân, do dân, vì dân.- Tư tưởng Hồ Chí Minh về đại đoàn kết dân tộc, kết h ợp s ức m ạnh dân t ộcvới sức mạnh thời đại.- Tư tưởng hồ Chí Minh về đạo đức, nhân văn, văn hoá. Trong hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh, các nội dung trên có quan hệchặt chẽ với nhau.2. Đối tượng, phương pháp nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minha. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu môn tư tưởng Hồ Chí Minh là toàn b ộ tư tưởngHồ Chí Minh. Để hiểu đầy đủ tư tưởng của Người cần nghiên cứu:- Điều kiện lịch sử – xã hội, nguồn gốc, quá trình hình thành và phát tri ển t ưtưởng của Người.- Những nội dung tư tưởng cấu thành hệ thống quan điểm toàn diện và sâusắc của Người về những vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam.- Đạo đức, phương pháp và phong cách Hồ Chí Minh.- Vị trí tư tưởng Hồ Chí Minh và sự vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trongthực tiễn cách mạng Việt Nam.2. Phương pháp nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh Nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh cần quán triệt phương pháp luậnnghiên cứu vĩ nhân, nhà tư tưởng:+ Phải có quan điểm khách quan, tức là phải xuất phát từ văn ki ện, tác ph ẩmcủa Hồ Chí Minh, từ những tư liệu, sự kiện lịch sử chính xác liên quan đếncuộc đời và sự nghiệp của Người; phải có quan điểm toàn diện, quan điểmhệ thống, tức là phải nghiên cứu đầy đủ các nội dung của tư tưởng Hồ ChíMinh, tìm hiểu mối liên hệ, sự thống nhất giữa các nội dung tư t ưởng ấy; 2phải nghiên cứu sự tác động qua lại giữa tư tưởng Hồ Chí Minh v ới sự vậnđộng và phát triển của cách mạng Việt Nam.+ Phải sử dụng phương pháp Hồ Chí Minh. Tức là ph ải nghiên c ứu tư t ưởngcủa Người trong tính thống nhất giữa nói và viết, ngôn ngữ và hành động,giữa tư tưởng với đạo đức, phương pháp và phong cách.+ Phải sử dụng các thao tác phân tích và tổng h ợp, trừu t ượng hoá, khái quáthoá, so sánh, đối chiếu,v.v..3. Ý nghĩa của việc học tập, nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh- Tại sao ta cần phải học tập, nghiên cứu tư tưởng Hồ Chí Minh?- Đỗi với mỗi người, việc học tập, nghiên cứu tư tưởng có ý nghĩa như thếnào?II. Điều kiện lịch sử – xã hội, nguồn gốc, quá trình hình thành và pháttriển tư tưởng Hồ Chí Minh.1. Điều kiện lịch sử – xã hộia. Xã hội Việt Nam cuối thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX- Trước khi thực dân Pháp xâm lược Việt Nam là một quốc gia như thế nào?- Thực dân Pháp xâm lược nước ta từ khi nào? Đến khi nào thì chúng áp đ ặtđược ách thống trị trên đất nước ta?Dưới ách thống trị của thực dân Phápnền kinh tế – xã hội Việt Nam đã có những chuyển biến như thế nào?- Nhân dân Việt Nam đã chống lại ách thống trị của thực dân Pháp như th ếnào? Các phong trào yêu nước chủ yếu diễn ra theo các hệ tư tưởng nào?Điểm chung của các phong trào yêu nước này là gì? Tại sao các phong tràoyêu nước này đều thất bại? Yêu cầu bức xúc mà l ịch s ử dân t ộc cu ối th ế k ỷXIX đầu thế kỷ XX đặt ra là gì?b. Gia đình và quê hương Hồ Chí Minh- Hồ Chí Minh sinh ra trong một gia đình như thế nào? Người đã được kếthừa những phẩm chất gì từ người cha và người mẹ của mình?- Giới thiệu khái quát về quê hương Hồ Chí Minh? Quê hương đã góp ph ầnhun đúc nên ở Hồ Chí Minh nhũng phẩm chất gì?c. Thời đại 3Nêu những đặc điểm lớn của thời đại tác động đến việc tìm và l ựa chọn conđường cứu nước của lãnh tụ Hồ Chí Minh trong những năm cuối thế kỷ XIXđầu thế kỷ XX?2. Nguồn gốc hình thành tư tưởng Hồ Chí Minha. Tư tưởng và văn hóa truyền thống Việt Nam- Trong hàng ngàn năm lịch sử dựng nước và dữ nước, dân tộc Vi ệt Nam đãtạo dựng được một nền văn hóa như thế nào? Nêu những truyền thống vănhóa tiêu biểu nhất tác động đến Hồ Chí Minh?- Tư tưởng và văn hóa truyền thống Việt Nam đã tác động đ ến H ồ Chí Minhnhư thế nào? Có vị trí thế nào trong sự hình thành tư tưởng Hồ Chí Minh?b. Tinh hoa văn hóa nhân loại- Những bộ phận tư tưởng và văn hóa nhân loại nào tác động mạnh đến sựhình thành tư tưởng Hồ Chí Minh? Hồ Chí Minh đã kế thừa những ngu ồn t ưtưởng và văn hóa đó theo tinh thần nào?- Nêu các nguồn tư tưởng và văn hóa phương Đông cơ bản tác động đế sựhình thành tư tưởng Hồ Chí Minh?- Nêu các nguồn tư tưởng và văn hóa phương Tây cơ bản ảnh hưởng t ới HồChí Minh?c. Chủ nghĩa Mác – Lênin: Cơ sở thế giới quan và ph ương pháp lu ậncủa tư tưởng Hồ Chí Minh- Chủ nghĩa Mác – Lênin là một bộ ph ận của văn hóa nhân lo ại, nh ưng là b ộphận tinh túy nhất, mang tính cách mạng triệt để, tính khoa h ọc sâu s ắc. Đâycũng là nguồn tư tưởng, lý luận quyết định bước phát triển về ch ất của tưtưởng Hồ Chí Minh.- Chủ nghĩa Mác – Lênin là nguồn tư tưởng lý luận quy ết đ ịnh b ước pháttriển về chất của tư tưởng Hồ Chí Minh vì:+ Chỉ khi đến với chủ nghĩa Mác – Lênin, Hồ Chí Minh mới tìm th ấy conđường cứu nước đúng đắn cho dân tộc – con đường giải phóng dân tộc theocách mạng vô sản.+ Trên cơ sở lý luận và phương pháp luận Mác – Lênin, Hồ Chí Minh đã từngbước xây dựng nên hệ thống quan điểm toàn diện và sâu sắc của mình v ềnhững vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam. 4+ Thế giới quan và phương pháp luận Mác – Lênin đã giúp Hồ Chí Minh h ấpthụ và chuyển hóa được những nhân tố tiến bộ và tích cực c ủa truy ền th ốngvăn hóa dân tộc, tinh hoa văn hóa của nhân loại thành trí tuệ của b ản thân;giúp Người phân tích và tổng kết đúng đắn th ực ti ễn trong nước và th ế gi ới.Đây là những cơ sở quan trọng giúp Người đề ra những chiến lược và sáchlược đúng đắn cho cách mạng Việt Nam.→ Tư tưởng Hồ Chí Minh nằm trong hệ tư tưởng Mác – Lênin và ch ủ nghĩaMác – Lênin là nguồn gốc chủ yếu nhất của tư tưởng Hồ Chí Minh.d. Nhân tố chủ quan thuộc về phẩm chất và năng lực Hồ Chí Minh- Nhân tố chủ quan Hồ Chí Minh có vai trò như thế nào trong sự hình thànhtư tưởng Hồ Chí Minh? Nói đến nhân tố chủ quan Hồ Chí Minh là nói đếnnhững yếu tố nào?- Nêu những năng lực và phẩm chất tiêu biểu của Hồ Chí Minh? Những nănglực và phẩm chất này đã được rèn luyện và phát huy như thế nào? Chúng đãgiúp ích gì cho Người trong việc xây dựng tư tưởng của mình? Tư tưởng Hồ Chí Minh được hình thành trên cơ sở thực tiễn cáchmạng Việt Nam và thế giới cuôí thế kỷ XIX đầu thế kỷ XX, truy ền thốngvăn hóa dân tộc, tinh hoa văn hóa nhân loại, chủ nghĩa Mác – Lênin và thôngqua lăng kính chủ quan của Hồ Chí Minh. Một cách biện chứng, sau khi rađời tư tưởng của Người đã đáp ứng được đòi hỏi bức xúc của th ực tiễn cáchmạng Việt Nam, góp phần đưa truyền thống văn hóa dân tộc, tinh hoa vănhóa nhân loại, chủ nghĩa Mác – Lênin phát triển lên một tầm cao mới.3. Quá trình hình thành và phát triển của tư tưởng Hồ Chí Minh Tư tưởng Hồ Chí Minh là một hệ thống quan điểm của Người vềnhững vấn đề cơ bản của cách mạng Việt Nam. Tư tưởng đó không ph ảihình thành ngay một lúc mà đã trải qua một quá trình tìm tòi, xác l ập, pháttriển và hoàn thiện, gắn liền với quá trình phát triển, lớn m ạnh c ủa Đ ảng tavà cách mạng Việt Nam. Quá trình hình thành và phát tri ển c ủa t ư t ưởng H ồChí Minh có thể chia làm năm giai đoạn, gồm: a. Từ 1890 – 1911: Giai đoạn hình thành tư tưởng yêu nước và chíhướng cách mạng của Hồ Chí Minh. 5 Ở giai đoạn này, Hồ Chí Minh đã kế thừa những truy ền thống văn hoátốt đẹp của gia đình, quê hương, đất nước, tiếp thu quốc ngữ, Hán văn vàPháp văn. Người đã lớn lên và sống trong nỗi đau của người dân mất nước,chứng kiến nỗi thống khổ mà nhân dân ta phải chịu đựng, những tội ác ghêtởm mà thực dân Pháp đã gây ra đối với đồng bào ta. T ừ đó hình thành nên ởNgười tư tưởng yêu nước, thương dân sâu sắc, vốn văn hoá phong phú và chíhướng ra đi tìm con đường cứu nước, cứu dân. b. Từ 1911 – 1920: Giai đoạn tìm tòi, khảo nghiệm đường lối cứunước mới. Ngày 5 tháng 6 năm 1911, Hồ Chí Minh ra đi tìm đường cứu nước. Đầutiên Người đến Pháp, tiếp đó, Người đến nhiều nước ở châu Phi, châu Mỹ vàchâu Âu, sống và hoạt động với những người bị áp bức ở các thuộc địa,những người làm thuê ở các nước phương Tây, khảo sát cách mạng Pháp,cách mạng Mỹ, tham gia Đảng Xã hội Pháp, tìm hiểu về Cách mạng ThángMười Nga. Tháng 7 năm 1920, Người được đọc Sơ thảo lần thứ nhất nhữngluận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của Lênin. Tác phẩm này đã giúpNgười tìm thấy con đường cứu nước đúng đắn cho dân tộc – Con đ ường gi ảiphóng dân tộc theo cách mạng vô sản. Tháng 12 năm 1920, tại Đại hội Tua,Người đã bỏ phiếu tán thành việc thành lập Đảng Cộng sản Pháp, tán thànhviệc Đảng Cộng sản Pháp gia nhập Quốc tế Cộng sản. Sự kiện này khẳngđịnh: Người đã lựa chọn dứt khoát con đường giải phóng dân tộc theo cáchmạng vô sản, Người đã từ thấm nhuần chủ nghĩa dân tộc tiến lên giác ngộchủ nghĩa Mác – Lênin, từ một chiến sĩ chống chủ nghĩa thực dân trở thànhmột chiến sĩ cộng sản. c. Từ 1920 – 1930: Giai đoạn hình thành cơ bản tư tưởng Hồ ChíMinh về con đường cách mạng Việt Nam. Đây là giai đoạn Hồ Chí Minh hoạt động lý luận và th ực tiễn trên địabàn Pháp (1921 – 1923), Liên Xô (1923 – 1924), Trung Quốc (1924 – 1927),Thái Lan (1928 – 1929)…Trong giai đoạn này, tư tưởng Hồ Chí Minh về cáchmạng Việt Nam đã được hình thành về cơ bản. Những công trình như Bảnán chế độ thực dân Pháp (1925), Đường Kách mệnh (1927) và những bài vi ếtcủa Người trong thời kì này đã thể hiện những quan điểm lớn, sáng tạo về 6con đường cách mạng Việt Nam. Có thể tóm tắt nội dung chính của nh ữngquan điểm đó như sau: – Cách mạng giải phóng dân tộc trong thời đại mới phải đi theo conđường cách mạng vô sản. – Cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa và cách mạng vô sản ởchính quốc có mối quan hệ mật thiết với nhau. Cách mạng thuộc địa khônglệ thuộc vào cách mạng ở chính quốc mà có tính chủ động và có kh ả nănggiành thắng lợi trước cách mạng ở chính quốc. – Cách mạng thuộc địa trước hết là một cuộc “dân tộc cách m ệnh”,đánh đuổi thực dân, giành lại độc lập, tự do cho các dân tộc thuộc địa. – Cách mạng giải phóng dân tộc là việc chung của cả dân chúng, ph ảixây dựng khối đại đoàn kết toàn dân trên nền tảng liên minh công nông. – Cách mạng muốn thành công trước hết phải có đảng cách m ạng lãnhđạo. Đảng có vững cách mạng mới thành công, cũng như người cầm lái cóvững thuyền mới chạy. Đảng muốn vững phải lấy chủ nghĩa Mác – Lêninlàm cốt. – Phương pháp đấu tranh cách mạng là bằng bạo lực của quần chúngvà có thể bằng phương thức khởi nghĩa dân tộc. d. Từ 1930 – 1945: Giai đoạn vượt qua thử thách, kiên trì con đườngđã xác định cho cách mạng Việt Nam, nêu cao tư tưởng độc lập, t ự do vàquyền dân tộc cơ bản. Trên cơ sở tư tưởng về con đường cách mạng Việt Nam đã được hìnhthành về cơ bản, Hồ Chí Minh đã thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam, xâydựng Cương lĩnh chính trị, đề ra đường lối đúng đắn và t ổ ch ức qu ần chúngđấu tranh. Đáng tiếc là trong những năm đầu sau khi Đảng ta ra đời, nhi ềuquan điểm đúng đắn của Người đã không được thực hiện, bản thân Ngườiđã phải trải qua những thử thách ngiệt ngã. Dù vậy, Người vẫn kiên trì gi ữvững quan điểm cách mạng của mình, vượt qua khó khăn, th ử thách, pháttriển chiến lược cách mạng giải phóng dân tộc, nêu cao tư tưởng độc lập, t ựdo, dẫn đến thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng Tám năm 1945, nước Vi ệtNam Dân chủ Cộng hoà ra đời. Bản Tuyên ngôn độc lập mà Người đã đọc 7vào ngày 2 tháng 9 năm 1945 khẳng định tất cả các dân t ộc trên th ế gi ới đ ềusinh ra có quyền độc lập, tự do, bình đẳng. đ. Từ 1945 – 1969: Giai đoạn phát triển và thắng lợi của tư tưởng HồChí Minh. Đây là giai đoạn Hồ Chí Minh cùng Đảng ta lãnh đạo nhân dân v ừatiến hành cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, vừa xây dựng chế độ dânchủ nhân dân (1945 – 1954); tiến hành cuộc kháng chiến ch ống đ ế qu ốc M ỹ,cứu nước và xây dựng CNXH ở miền Bắc. Giai đoạn này tư tưởng Hồ ChíMinh có bước phát triển mới, trong đó nổi bật là các nội dung lớn sau: – Tư tưởng kết hợp kháng chiến với kiến quốc, tiến hành kháng chi ếnkết hợp với xây dựng chế độ dân chủ nhân dân. – Tư tưởng tiến hành đồng thời hai chiến lược cách mạng, đó là cáchmạng XHCN ở miền Bắc và cách mạng giải phóng dân tộc ở miền Namnhằm mục tiêu chung trước mắt là giải phóng miền Nam, thống nh ất Tổquốc, sau đó sẽ đưa cả nước quá độ lên CNXH. – Tư tưởng chiến tranh nhân dân toàn dân, toàn diện, lâu dài, dựa vàosức mình là chính. – Tư tưởng dân chủ, xây dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân. – Tư tưởng về xây dựng Đảng cầm quyền v.v… Đây còn là giai đoạn mở ra những thắng lợi của tư tưởng Hồ ChíMinh. Nổi bật là thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám năm 1945; ti ếp đ ến làthắng lợi của cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ; ngày naytư tưởng của Người tiếp tục dẫn dắt nhân dân ta thành công trong s ự nghi ệpđổi mới.Câu hỏi ôn tập, thảo luận:1. Trình bày điều kiện lịch sử xã hội, nguồn gốc hình thành tư tưởng H ồChí Minh. Trong các nguồn gốc đó, nguồn gốc nào quy ết đ ịnh b ước pháttriển về chất của tư tưởng Hồ Chí Minh? Tại sao?2. Trình bày các giai đoạn hình thành và phát triển của tư tưởng H ồ ChíMinh. Trong những giai đoạn đó, giai đoạn nào t ư t ưởng H ồ Chí Minh cóý nghĩa vạch đường đi cho cách mạng Việt Nam? Hãy chứng minh. 8Chương 2 Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc và cách mạng giải phóng dân tộcI. Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc Theo các nhà kinh điển Mác – Lênin, dân tộc là sản ph ẩm c ủa quá trìnhphát triển lâu dài của lịch sử. Trước dân tộc là những hình thức cộng đồngngười như thị tộc, bộ tộc, bộ lạc,v.v..Chỉ khi chủ nghĩa tư bản ra đời thì dântộc mới xuất hiện theo đúng nghĩa của nó. Khi chủ nghĩa tư bản phát triển từ giai đoạn tự do cạnh tranh sang giaiđoạn đế quốc chủ nghĩa thì vấn đề dân tộc thuộc địa xuất hi ện và phát tri ểngay gắt đòi hỏi phải được giải quyết. Lênin cho rằng chỉ có cách mạng vôsản và chủ nghĩa xã hội trên cơ sở thủ tiêu ách áp bức giai c ấp và áp b ức dântộc mới tạo điều kiện để giải phóng cho các dân tộc thuộc địa, giúp cho cácdân tộc thuộc địa thực hiện quyền dân tộc tự quyết và các quy ền thiêng liêngkhác. Trên cơ sở quan điểm của các nhà kinh điển Mác – Lênin về vấn đềdân tộc, căn cứ vào tình hình thực tiễn Việt Nam và các thuộc địa khác, HồChí Minh đã xây dựng nên một hệ thống luận điểm độc đáo, sáng tạo về vấnđề dân tộc thuộc địa. Các luận điểm đó như sau:1. Độc lập, tự do là quyền thiêng liêng, bất kh ả xâm ph ạm c ủa t ất c ảcác dân tộc. – Độc lập cho dân tộc, tự do cho đồng bào là m ột t ư tưởng l ớn, chiphối cuộc đời và sự nghiệp Hồ Chí Minh. 9 – Nền độc lập tự do mà Hồ Chí Minh hướng đến phải là một n ền đ ộclập, tự do hoàn toàn và thật sự, thể hiện ở: + Chủ quyền quốc gia, toàn vẹn lãnh thổ. + Trên tất cả các mặt kinh tế, chính trị, văn hoá, quân s ự, ngo ạigiao,v.v.. + Phải gắn liền với việc đem lại cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúccho nhân dân. – Khi đã xác định độc lập, tự do là quyền thiêng liêng vô giá thì theo HồChí Minh các dân tộc phải bằng mọi giá để giành lại và bảo vệ các quy ềnấy. → Tóm lại, không có gì quý hơn độc lập tự do không chỉ là tư tưởngcách mạng mà còn là lẽ sống của Hồ Chí Minh. Đó là lý do chi ến đ ấu, lànguồn sức mạnh làm nên chiến thắng của sự nghiệp đấu tranh vì đ ộc l ập t ựdo của Việt Nam, đồng thời cũng là nguồn động viên đối với các dân tộc bịáp bức trên toàn thế giới.2. Ở các nước đang đấu tranh giành độc lập chủ nghĩa dân t ộc chânchính là một động lực lớn. – Chủ nghĩa dân tộc trong tư tưởng Hồ Chí Minh thực chất là ch ủnghĩa yêu nước và tinh thần dân tộc chân chính. Nó khác h ẳn v ề ch ất so v ớichủ nghĩa dân tộc sô vanh, vị kỷ của giai cấp tư sản đã bị lịch sử lên án. – Xuất phát từ sự phân tích quan hệ giai cấp trong xã hội thuộc đ ịa,chứng kiến tinh thần đấu tranh quyết liệt của nhân dân các thuộc địa chốnglại ách thống trị của chủ nghĩa tư bản thực dân phương Tây, nhận thức sâusắc sức mạnh của chủ nghĩa dân tộc chân chính trong lịch sử đ ấu tranh dựngnước và dữ nước của dân tộc ta, Hồ Chí Minh đi đến khẳng định ở các n ướcđang đấu tranh giành độc lập chủ nghĩa dân tộc chân chính là một động lựclớn. – Khi đã xác định chủ nghĩa dân tộc chân chính là một động lực lớn, HồChí Minh yêu cầu Quốc tế Cộng sản và các đảng cộng sản ph ải n ắm l ấy vàphát huy ngọn cờ dân tộc, không để ngọn cờ dân tộc rơi vào tay giai c ấp nàokhác. 103. Kết hợp nhuần nhuyễn dân tộc với giai cấp, đ ộc l ập dân t ộc v ới ch ủnghĩa xã hội, chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế. – Kết hợp nhuần nhuyễn dân tộc với giai cấp. Để phát huy sức mạnhcủa chủ nghĩa dân tộc, giải quyết vấn đề dân tộc một cách triệt để, vi ệc k ếthợp nhuần nhuyễn dân tộc với giai cấp có một ý nghĩa hết sức quan trọng. Trước Hồ Chí Minh, các nhà kinh điển Mác – Lênin đã đ ưa ra quanđiểm về sự cần thiết phải kết hợp dân tộc với giai cấp. Tuy nhiên, xu ất pháttừ điều kiện lịch sử cụ thể của các nước châu Âu, từ yêu cầu và mục tiêucủa cách mạng vô sản châu Âu, các ông đã nhấn mạnh hơn đến vấn đ ề giaicấp và đấu tranh giai cấp, xem việc giải quyết vấn đề dân tộc ở thuộc địaphụ thuộc vào việc giải quyết vấn đề giai cấp ở chính quốc. Hồ Chí Minh đã vận dụng và phát triển sáng tạo quan điểm của cácnhà kinh điển Mác – Lênin về mối quan hệ giữa vấn đề dân tộc và vấn đềgiai cấp. Người cũng cho rằng giữa các vấn đề này có mối quan h ệ ch ặt ch ẽvới nhau. Tuy nhiên, xuất phát từ điều kiện lịch sử cụ th ể c ủa các thu ộc đ ịa,nơi mà mâu thuẫn dân tộc đang là mâu thuẫn nổi lên hàng đ ầu, H ồ Chí Minhcho rằng vấn đề dân tộc phải được ưu tiên giải quyết trước vấn đề giai cấp,có giải phóng được dân tộc thì mới giải phóng được giai cấp công nhân vànhân dân lao động, có độc lập dân tộc mới có địa bàn để tiến lên làm cáchmạng xã hội chủ nghĩa. – Kết hợp độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội. Tư tưởng kết hợp độclập dân tộc với chủ nghĩa xã hội có ý nghĩa to lớn. Nó chính là phươnghướng để giải quyết vấn đề dân tộc thuộc địa một cách triệt để, gắn gi ảiphóng dân tộc với giải phóng giai cấp và giải phóng con người. Tư tưởng Hồ Chí Minh về kết hợp độc lập dân tộc với chủ nghĩa xãhội được hình thành bắt đầu từ khi Người đọc bản Sơ thảo lần thứ nhấtnhững luận cương về vấn đề dân tộc và thuộc địa của Lênin đăng trên tờHumanité (Nhân đạo) vào tháng 7 năm 1920. Tư tưởng đó được Người thểhiện tập trung trong các tác phẩm Bản án chế độ thực dân Pháp, ĐườngKách mệnh, Chính cương vắn tắt của Đảng… Từ khi Đảng Cộng sản Việt 11Nam ra đời, độc lập dân tộc gắn liền với CNXH đã trở thành đường lốichiến lược xuyên suốt, chỉ đạo cách mạng Việt Nam. Tư tưởng kết hợp độc lập dân tộc với chủ nghĩa xã hội đã đáp ứngđược đòi hỏi khách quan của lịch sử dân tộc Việt Nam, thoả lòng mong m ỏicủa nhân dân Việt Nam, được nhân dân ủng hộ và biến thành hành động cụthể, đưa sự nghiệp cách mạng nước ta đi từ thắng lợi này đến th ắng l ợikhác. – Kết hợp chủ nghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc t ế. Đ ể chi ến th ắngchủ nghĩa đế quốc khi chúng đã câu kết với nhau thành l ực l ượng ph ản đ ộngquốc tế, các dân tộc thuộc địa phải đoàn kết với nhau và đoàn kết v ới giaicấp vô sản ở các nước chính quốc. Kết hợp chủ nghĩa yêu nước v ới ch ủnghĩa quốc tế vô sản chính là cơ sở để xây dựng khối đoàn kết này. Kế thừa chủ nghĩa yêu nước của dân tộc và quan điểm nêu cao tinhthần quốc tế vô sản của chủ nghĩa Mác – Lênin, đồng th ời nh ận th ức rõ s ứcmạnh của chủ nghĩa đế quốc và sự câu kết lẫn nhau gi ữa các đ ế qu ốc trongviệc xâm chiếm, thống trị thuộc địa, Hồ Chí Minh cho rằng mu ốn gi ải quy ếtthành công vấn đề dân tộc thuộc địa, các dân tộc thuộc địa và giai c ấp vô s ảnở các chính quốc phải đoàn kết chặt chẽ với nhau, thực hành kết h ợp ch ủnghĩa yêu nước với chủ nghĩa quốc tế vô sản. Bản thân Người là một tấmgương mẫu mực về sự kết hợp này. → Tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân tộc vừa có tính cách mạngtriệt để vừa có tính khoa học sâu sắc. Trên cơ sở đó, Hồ Chí Minh đã xâydựng nên những luận điểm cụ thể về cách mạng giải phóng dân tộc Vi ệtNam.II. Tư tưởng Hồ Chí Minh về cách mạng giải phóng dân tộc1. Cách mạng giải phóng dân tộc mu ốn giành được th ắng l ợi ph ải đitheo con đường cách mạng vô sản. – Khi còn ở trong nước, Người đã tìm hiểu các con đường cứu nướctheo hệ tư tưởng phong kiến và hệ tư tưởng tư sản. Người khâm phục tinhthần yêu nước của các bậc tiền bối nhưng không tán thành các con đườngcủa họ. Khi ra nước ngoài tìm đường cứu nước, Người đã để tâm nghiên 12cứu nhiều cuộc cách mạng lớn như cách mạng Pháp, cách mạng Mỹ. Ng ườiđánh giá cao tinh thần cách mạng của nhân dân Pháp, nhân dân M ỹ nh ưngcũng sớm thấy rõ các cuộc cách mạng này là những cuộc cách mạng khôngđến nơi. – Năm 1917, Cách mạng Tháng Mười Nga nổ ra và thắng lợi. Hồ ChíMinh đã giành tình cảm đặc biệt cho cuộc cách mạng này. Tiếp đó, tháng 7năm 1920, Người được đọc bản Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương vềvấn đề dân tộc và thuộc địa của Lênin. Từ những sự kiện thực tiễn và lýluận quan trọng này, Hồ Chí Minh đã tìm th ấy con đ ường c ứu n ước đúngđắn cho dân tộc, con đường giải phóng dân tộc theo cách mạng vô sản. Th ựcchất đây là con đường độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã h ội, giảiphóng dân tộc gắn liền với giải phóng giai cấp và giải phóng con người. – Luận điểm về giải phóng dân tộc theo cách mạng vô sản c ủa H ồ ChíMinh đã đáp ứng được đòi hỏi bức xúc của lịch sử dân tộc là ph ải giải quy ếttriệt để mâu thuẫn dân tộc và mâu thuẫn giai cấp để đưa dân t ộc thoát rakhỏi xiềng xích nô lệ và đưa người lao động thoát ra khỏi mọi ách áp bức.2. Cách mạng giải phóng dân tộc mu ốn thắng l ợi ph ải do Đ ảng c ủa giaicấp công nhân lãnh đạo.- Trước Hồ Chí Minh các bậc tiền bối ở trong nước đã nhận ra sự c ần thi ếtphải lập ra chính chính đảng chưa? Nếu có tại sao đảng do các ông thànhlập lại không thể lãnh đạo cách mạng Việt Nam đi đến thắng lợi?- Hồ Chí Minh đã xác định đảng cách mạng có vai trò, v ị trí nh ư th ế nàotrong sự nghiệp cách mạng?- Theo Người để đưa cách mạng Việt Nam đi đến thành công thì đảng lãnhđạo phải là đảng gì? Người yêu cầu đảng đó phải như thế nào?3. Cách mạng giải phóng dân tộc là sự nghi ệp đoàn k ết c ủa toàn dântrên cơ sở liên minh công – nông và lao động trí óc.- Theo Hồ Chí Minh lực lượng tham gia vào sự nghiệp giải phóng dân t ộcgồm những ai?- Trong khối đại đoàn kết toàn dân Hồ Chí Minh xác định đâu là bộ ph ậnnòng cốt, bộ phận nền tảng? 134. Cách mạng giải phóng dân tộc cần được tiến hành ch ủ đ ộng, sángtạo và có khả năng giành thắng lợi trước cách mạng vô sản ở chínhquốc. Thực chất đây là luận điểm nói lên sự cần thiết ph ải liên minh, liênkết giữa cách mạng giải phóng dân tộc ở các thuộc địa với cách mạng vô sảnở chính quốc. – Khi giải quyết mối quan hệ giữa cách mạng giải phóng dân tộc ở cácthuộc địa với cách mạng vô sản ở chính quốc, Quốc tế Cộng sản và nhiềuđảng cộng sản ở châu Âu đã có quan điểm xem thắng lợi của cách mạng ởthuộc địa phụ thuộc hoàn toàn vào thắng lợi của cách mạng vô sản ở chínhquốc. Quan điểm đó đã làm giảm đi tính chủ động, sáng tạo của cách mạngthuộc địa. – Hồ Chí Minh phê phán mạnh mẽ quan điểm này. Theo Người, giữacách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa và cách mạng vô sản ở chính qu ốccó mối quan hệ chặt chẽ với nhau, tác động qua lại lẫn nhau, nhưng quan h ệđó là bình đẳng, chứ không phải quan hệ lệ thuộc hay chính ph ụ. Nh ận th ứcđược vai trò, vị trí chiến lược của cách mạng thuộc địa và đánh giá đúng s ứcmạnh của chủ nghĩa dân tộc ở các thuộc địa, Người còn đưa ra dự báo vềkhả năng cách mạng giải phóng dân tộc ở thuộc địa có thể giành th ắng lợitrước cách mạng vô sản ở chính quốc. – Khi đã chỉ ra tính chủ động, sáng tạo và kh ả năng giành th ắng l ợitrước của cách mạng thuộc địa, Hồ Chí Minh đã yêu cầu Quốc t ế C ộng s ảnvà các đảng cộng sản châu Âu phải quan tâm nhiều hơn đến cách mạngthuộc địa. Đồng thời yêu cầu các dân tộc thuộc địa phải chủ động, sáng tạotrong cuộc đấu tranh tự giải phóng mình, không ỷ lại, trông chờ cách mạngvô sản ở châu Âu.5. Cách mạng giải phóng dân tộc phải được thực hi ện b ằng con đ ườngcách mạng bạo lực.- Xuất phát từ cơ sở nào mà Hồ Chí Minh đi đến lựa chọn ph ương pháp b ạolực cách mạng cho sự nghiệp giải phóng dân tộc Việt Nam? 14- Phương pháp bạo lực cách mạng của Hồ Chí Minh có nh ững đ ặc đi ểm c ơbản gì? → Hồ Chí Minh đã vận dụng sáng tạo và phát triển học thuy ết củaLênin về cách mạng thuộc địa để xây dựng nên một hệ thống luận điểm mớimẻ về cách mạng giải phóng dân tộc, bao gồm cả đường lối cách mạng,chính đảng lãnh đạo, lực lượng cách mạng, sự liên minh, liên k ết v ới l ựclượng bên ngoài và phương pháp cách mạng. Thắng lợi của Cách mạng thángTám và hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ đã ch ứngminh hùng hồn tính cách mạng và khoa học của tư tưởng Hồ Chí Minh v ềcách mạng giải phóng dân tộc.III. Vận dụng tư tưởng Hồ Chí Minh về vấn đề dân t ộc và cách m ạnggiải phóng dân tộc trong công cuộc đổi mới hiện nay.1. Khơi dậy sức mạnh của chủ nghĩa yêu nước và tinh th ần dân t ộc,nguồn động lực mạnh mẽ để xây dựng và bảo vệ đất nước.- Chủ nghĩa dân tộc có vai trò như thế nào trong lịch sử dựng nước và giữnước của dân tộc ta và đã được Bác Hồ phát huy như thế nào trong sựnghiệp giải phóng dân tộc Việt Nam?- Ngày nay chủ nghĩa dân tộc ấy có còn tồn tại không? Nếu còn thì t ồn t ại ởđâu? Chúng ta cần phát huy chủ nghĩa dân tộc ấy vào việc gì?2. Nhận thức và giải quyết vấn đề dân tộc trên quan điểm giai cấp.- Vấn đề dân tộc và vấn đề giai cấp đặt ra trong thời kỳ H ồ Chí Minh s ốnglà gì? Người đã giải quyết mối quan hệ dân tộc và giai cấp trong cách m ạngViệt Nam như thế nào?- Lợi ích dân tộc, lợi ích giai cấp hiện nay là gì? Đi theo con đường màĐảng, Bác Hồ và nhân dân đã lựa chọn, hiện nay đòi hỏi chúng ta phải kếthợp dân tộc và giai cấp như thế nào?Câu hỏi ôn tập, thảo luận: 151. Trình bày những luận điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về vấn đề dântộc? Theo anh (chị) vấn đề dân tộc đặt ra hiện nay là gì? Có đi ểm gìgiống và khác so với vấn đề dân tộc đặt ra trong th ời kỳ H ồ Chí Minhsống và hoạt động? Giải quyết vấn đề dân tộc trong tình hình hi ện naytheo anh (chị) chúng ta phải làm gì?2. Trình bày những luận điểm cơ bản của Hồ Chí Minh về cách m ạnggiải phóng dân tộc? Bằng lý luận và thực tiễn hãy chứng minh rằng,luận điểm: CMGPDT cần được tiến hành chủ động, sáng tạo và có khảnăng giành thắng lợi trước CMVS ở “chính quốc” là một sáng tạo lớn củaHồ Chí Minh?Chương 3 Tư tưởng Hồ Chí Minh về chủ nghĩa xã hội và con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam- Việt Nam hiện nay đã phải là nước xã hội chủ nghĩa với tính cách là mộthình thái kinh tế – xã hội phát triển đầy đủ chưa? Nếu chưa thì đang ở tronggiai đoạn nào của tiến trình đi lên chủ nghĩa xã hội?- Sinh thời cái chi phối tâm trí, sức lực của Hồ Chí Minh nhi ều nh ất đã ph ảilà việc xây dựng chủ nghĩa xã hội chưa?I. Tư tưởng Hồ Chí Minh về bản chất và mục tiêu của CNXH. 161. Con đường hình thành tư duy Hồ Chí Minh về CNXH ở Việt Nam.- Các nhà kinh điển Mác – Lênin đã tiếp cận CNXH bằng cách nào?- Hồ Chí Minh đã tiếp cận chủ nghĩa xã hội như thế nào?→ Từ các cách tiếp cận khác nhau, Hồ Chí Minh đã đi đến khẳng định tínhtất yếu của sự lựa chọn chủ nghĩa xã hội và con đường quá độ lên ch ủ nghĩaxã hội ở nước ta.2. Quan niệm của Hồ Chí Minh về đặc trưng bản chất của CNXH. Theo các nhà kinh điển Mác – Lênin, chủ nghĩa xã h ội là m ột xã h ội cónhững đặc trưng cơ bản sau:+ Xoá bỏ từng bước chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa, thiết lập ch ế độ sởhữu công cộng, để giải phóng cho sức sản xuất phát triển.+ Có một nền đại công nghiệp cơ khí với trình độ khoa h ọc công ngh ệ hi ệnđại, có khả năng cải tạo nông nghiệp, tạo ra năng suất lao động cao h ơn ch ủnghĩa tư bản.+ Thực hiện sản xuất có kế hoạch, tiến tới xoá bỏ hàng hoá, trao đ ổi ti ền t ệ(Quan điểm này về sau đã được điều chỉnh trong chính sách kinh t ế m ới c ủaLênin).+ Thực hiện nguyên tắc phân phối theo lao động, thể hiện sự công bằng bìnhđẳng về lao dộng và hưởng thụ.+ Khắc phục dần sự khác biệt về giai cấp, giữa nông thôn và thành th ị, gi ữalao động trí óc và lao động chân tay, tiến tới một xã hội tương đối thuần nhấtvề giai cấp.+ Giải phóng con người khỏi mọi áp bức, bóc lột, nâng cao trình đ ộ tư t ưởngvà văn hoá cho nhân dân, tạo điều kiện cho con người t ận lực phát tri ển m ọikhả năng sẵn có của mình.+ Sau khi đã đạt được những điều nói trên, khi giai cấp không còn n ữa thìchức năng chính trị của nhà nước sẽ tiêu vong,v.v.. Những đặc trưng mà các nhà kinh điển Mác – Lênin đưa ra nh ư trênđến nay có một số điểm không còn phù hợp nữa. B ản thân các ông cũng chorằng những đặc trưng bản chất của chủ nghĩa xã hội mà các ông đưa ra làdựa trên cơ sở phân tích những điều kiện kinh tế – xã h ội ở các n ước t ư b ảnTây Âu phát triển nhất vào cuối thế kỷ XIX. Để tránh cho những người đi 17sau không rơi vào dập khuôn, giáo điều, trong Tuyên ngôn của Đảng Cộngsản, khi nêu lên 10 biện pháp xây dựng và cải tạo xã h ội ch ủ nghĩa, các ôngđã căn dặn: “Trong những nước khác nhau, những biện pháp ấy dĩ nhiên sẽkhác nhau rất nhiều”. Nhiệm vụ của những người Mácxít là phải vận dụngsáng tạo và phát triển tư tưởng của các ông cho phù h ợp với đi ều ki ện n ướcmình, thời đại mình. Trên cơ sở kế thừa quan niệm của các nhà kinh điển Mác – Lênin vềđặc trưng bản chất của chủ nghĩa xã hội và phù hợp với điều kiện th ực tếcủa Việt Nam, tâm lý, tập quán, truyền thống văn hoá của người Việt Nam,Hồ Chí Minh đã đưa ra quan niệm của mình về đặc trưng bản ch ất củaCNXH như sau:+ Chủ nghĩa xã hội là một chế độ xã hội do nhân dân làm chủ. Nó khác vớicác chế độ xã hội trước ở chỗ quyền làm chủ trong xã hội xã h ội ch ủ nghĩathuộc về đa số nhân dân, còn quyền làm chủ trong các xã h ội trước thu ộc v ềthiểu số giai cấp thống trị.+ Chủ nghĩa xã hội là một xã hội có nền kinh tế phát triển cao dựa trên l ựclượng sản xuất hiện đại và chế độ công hữu về các tư liệu sản xuất chủyếu, nhằm không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh th ần cho nhândân, trước hết là nhân dân lao động.+ Chủ nghĩa xã hội là một xã hội phát triển cao về văn hoá, đạo đức, trongđó người với người là bạn bè, đồng chí, anh em, con người đ ược gi ải phóngkhỏi áp bức, bóc lột, có cuộc sống vật chất và tinh th ần phong phú, được t ạođiều kiện để phát triển hết khả năng sẵn có của mình.+ Chủ nghĩa xã hội là một xã hội công bằng và h ợp lý, làm nhi ều h ưởngnhiều, làm ít hưởng ít, không làm thì không được hưởng; các dân tộc đ ềubình đẳng, miền núi được giúp đỡ để tiến kịp miền xuôi, người già, trẻ em,người tàn tật được quan tâm, chăm sóc.+ Chủ nghĩa xã hội là công trình tập thể của quần chúng nhân dân, do nhândân tự xây dựng lấy, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản. Tóm lại, trong tư duy Hồ Chí Minh, chủ nghĩa xã h ội là một xã h ội dângiàu, nước mạnh, công bằng, dân chủ, đạo đức và văn minh, một chế độ xã 18hội ưu việt nhất trong lịch sử, một xã hội tự do và nhân đ ạo ph ản ánh đ ượckhát vọng thiết tha của loài người.3. Quan niệm của Hồ Chí Minh về mục tiêu và đ ộng l ực c ủa ch ủ nghĩaxã hội.a. Quan niệm của Hồ Chí Minh về mục tiêu của chủ nghĩa xã hội. Giữađặc trưng bản chất và mục tiêu của chủ nghĩa xã hội có quan hệ với nhaunhư thế nào? (Yêu cầu sinh viên tự tìm hiểu quan niệm của Hồ Chí Minh v ềmục tiêu của chủ nghĩa xã hội. Đi sâu nghiên cứu mục tiêu trên các lĩnh v ựcchính trị, kinh tế, văn hoá – xã hội, xây dựng con người).b. Quan niệm của Hồ Chí Minh về động lực của chủ nghĩa xã hội Động lực là tất cả những nhân tố, yếu tố thúc đẩy cho s ự vật, hiệntượng vận động và phát triển. Động lực của chủ nghĩa xã hội là tất cả nhữngnhân tố, yếu tố thúc đẩy sự vân động và phát triển của công cuộc xây dựngchủ nghĩa xã hội. Hệ thống động lực thúc đẩy công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ởViệt Nam trong tư tưởng Hồ Chí Minh rất phong phú và đa dạng, g ồm nhi ềuyếu tố, nhân tố như: điều kiện tự nhiên, vị trí địa lý thuận lợi; nguồn tàinguyên phong phú, dồi dào; con người Việt Nam cần cù, dũng c ảm, thôngminh sáng tạo, có truyền thống yêu nước, đoàn kết, nhân ái, có ý th ức t ự l ực,tự cường,v.v…Trong đó, quan trọng nhất, bao trùm lên tất cả là nguồn lựccon người. Các động lực khác muốn phát huy tác dụng đều phải thông quacon người. Nguồn lực con người đã được Hồ Chí Minh xem xét trên cả hai bìnhdiện cộng đồng và cá nhân:- Để phát huy nguồn lực con bình diện cộng đồng, Hồ Chí Minh yêu c ầuchúng ta phải ra sức xây dựng và phát huy sức mạnh của khối đại đoàn kếtdân tộc, tạo sự thống nhất trong nhận thức và hành động xây dựng ch ủ nghĩaxã hội của toàn Đảng, toàn dân.- Sức mạnh của cộng đồng được hình thành từ sức mạnh của từng conngười, thông qua sức mạnh của từng con người. Do đó, muốn phát huy sứcmạnh của cộng đồng, phải tìm ra các biện pháp khơi dậy, phát huy sức mạnh 19của từng con người. Để phát huy nguồn lực con người trên bình diện cánhân, Hồ Chí Minh đã đề ra nhiều biện pháp:+ Tác động vào nhu cầu và lợi ích chính đáng của từng con người. H ồ ChíMinh phê phán mạnh mẽ chủ nghĩa cá nhân, nhưng hơn ai h ết, Ng ười r ấtquan tâm đến con người, khuyến khích lợi ích cá nhân chính đáng, tìm tòi c ơchế, chính sách để kết hợp hài hoà lợi ích cá nhân với l ợi ích xã h ội nh ưkhoán, thưởng, phạt trong kinh tế.+ Tác động vào các động lực chính trị – tinh th ần. Trong công cu ộc xây d ựngchủ nghĩa xã hội, Hồ Chí Minh yêu cầu phải:* Phát huy quyền làm chủ và ý thức làm chủ của người lao động, bao gồmquyền làm chủ sở hữu, làm chủ quá trình sản xuất và phân ph ối, làm ch ủtrong các hoạt động chính trị – xã hội.* Thực hiện công bằng xã hội.* Sử dụng vai trò điều chỉnh của các nhân tố tinh thần khác như chính trị, vănhoá, giáo dục, đạo đức, pháp luật,v.v..- Để thúc đẩy công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội đi đến thành công, bêncạnh việc tìm ra và tác động vào các động lực, Hồ Chí Minh còn yêu c ầuchúng ta phải nhận diện và khắc phục các trở lực kìm hãm s ự phát tri ển c ủachủ nghĩa xã hội. Trong quá trình đi lên chủ nghĩa xã hội, Người yêu cầuchúng ta phải kiên quết đấu tranh chống lại các trở lực sau:+ Phải đấu tranh chống lại chủ nghĩa cá nhân, căn bệnh mẹ đẻ ra trăm th ứbệnh nguy hiểm.+ Phải đấu tranh chống tham ô, lãng phí, quan liêu.+ Phải chống chia rẽ, bè phái, mất đoàn kết, vô kỷ luật.+ Phải chống chủ quan, bảo thủ, giáo điều, lười biếng, không chịu học tậpcái mới,v.v.. Trong hệ thống động lực của chủ nghĩa xã hội, Hồ Chí Minh còn nh ấnmạnh đến vai trò lãnh đạo của Đảng, vai trò quản lý của Nhà nước, cũngnhư vai trò của các tổ chức thành viên trong hệ thống chính trị.II. Tư tưởng Hồ Chí Minh về con đường quá độ lên chủ nghĩa xã h ội ởViệt Nam. 20