Phương Trình Đường Tải Tĩnh, Các Phương Pháp Phân Cực Cho Bjt

Việc phân tích hay thiết kế một mạch khuếch đại đòi hỏi sự hiểu biết về đáp ứng dc và ac của hệthống. Người ta thường nhầm lẫn rằng transistor là một linh kiện khuếch đại tín hiệu mà không cầnnguồn năng lượng cung cấp. Thực ra việc khuếch đại tín hiệu ac là từ quá trình chuyển đổi năng lượngtừ nguồn cung cấp dc. Do đó việc phân tích hay thiết kế bất kỳ 1 mạch khuếch đại điện tử đều chứađựng 2 phần: phần dc và phần ac….

Đang xem: Phương trình đường tải tĩnh

Chương 4: Mạch phân cực transistor. CHƯƠNG 4: MẠCH PHÂN CỰC TRANSISTORI. GIỚI THIỆU: Việc phân tích hay thiết kế một mạch khuếch đại đòi hỏi sự hiểu biết về đáp ứng dc và ac của hệthống. Người ta thường nhầm lẫn rằng transistor là một linh kiện khuếch đại tín hiệu mà không cầnnguồn năng lượng cung cấp. Thực ra việc khuếch đại tín hiệu ac là từ quá trình chuyển đổi năng lượngtừ nguồn cung cấp dc. Do đó việc phân tích hay thiết kế bất kỳ 1 mạch khuếch đại điện tử đều chứađựng 2 phần: phần dc và phần ac. Các mức hoạt động dc của 1 transistor được điều khiển bởi 1 số các thông số bao gồm 1 dãy cácđiểm làm việc có thể có trên các đường đặc tính của transistor. Các dòng điện dc và các mức điện áp dcphải được xác định, một mạch điện phải được xây dựng mà nó sẽ thiết lập điểm làm việc mong muốn –các mạch điện này sẽ được phân tích trong chương này. Hình 4.1: Đặc tuyến ngỏ ra của BJT. Một hệ số phân cực khác rất quan trọng cần chú ý đến: sự lựa chọn và phân cực cho transistor tạiđiểm làm việc mong muốn phải tính đến ảnh hưởng của nhiệt độ. Nhiệt độ làm thay đổi các hệ số nhưβ ac và dòng điện ICEO . Nhiệt độ càng tăng thì dòng điện ICEO tăng làm thay đổi điểm làm việc Q. Do đó cácmạch điện phải thiết kế có sự ổn định nhiệt độ để khi có sự thay đổi nhiệt độ thì sự thay đổi của điểmlàm việc là nhỏ nhất. Sự ổn định của điểm làm việc được chỉ định bởi hệ số ổn định S để xác định mứcđộ thay đổi điểm làm việc phụ thuộc vào sự thay đổi của nhiệt độ. Đối với BJT việc phân cực để hoạt động trong vùng tuyến tính cần phải chú ý: 1. Mối nối B-E phải phân cực thuận với điện áp phân cực vào khoảng 0,6 đến 0,7V. 2. Mối nối B-C phải phân cực ngược với điện áp phân cực nằm trong giới hạn cực đại của transistor.II. Mạch phân cực cho BJT1. Các dạng mạch phân cực:a. Mạch phân cực cố định: Mạch phân cực cố định như hình 4-2 sử dụng transistor npn. 61Chương 4: Mạch phân cực transistor. Hình 4-2. Mạch phân cực cố định. Sơ đồ mạch hình 4-2 có thể chia nguồn cung cấp dc Vcc thành 2 nguồn như hình 4-3. Hình 4.3 Xét mạch vòng BE: Xét mạch vòng phân cực mối nối B-E của hình 4-4. Hình 4.4. Áp dụng định luật Kirchhoff: + VCC − I B R B − V BE = 0 Suy ra dòng điện IB: VCC − V EE IB = RB Xét mạch vòng CE: Mạch vòng phân cực mối nối C-E được vẽ lại như hình 4-5. 62Chương 4: Mạch phân cực transistor. Hình 4.5 Mối liên hệ giữa dòng IB và IC: I C = βI B Aùp dụng định luật Kirchhoff: VCE + I C RC − VCC = 0 Hay VCE = VCC − I C RC Phương trình điện áp VCE: VCE = VC − V E Trong đó VCE là điện áp của 2 điểm C và E còn điện áp V C và VE là điện áp điểm C và E so vớimass. Trong mạch điện trên thì điện áp điểm E bằng không (VE=0V) nên phương trình được viết lại: VCE = VC (4-3) Phương trình điện áp VBE: VCE = VC − V E (4-4) Với VE = 0 nên: V BE = V B (4-5) Hoạt động bảo hòa của transistor: Đối với transistor hoạt động ở vùng bảo hòa thì dòng điện có giá trị cực đại của một mạch đượcthiết kế đặc biệt. Thay đổi thiết kế thì mức bảo hòa tương ứng có thể tăng hoặc giảm và dĩ nhiên giá trịbảo hòa lớn nhất xác định bởi dòng điện Ic cực đại được cung cấp trong bảng thông số của transistor. Các điều kiện bảo hòa thường nên tránh bởi vì mối nối CB không còn phân cực ngược dẫn đến tínhiệu ngỏ ra mạch khuếch đại bị méo dạng. Điểm hoạt động trong vùng bảo hòa trình bày ở hình 4-7a.chú ý rằng trong vùng bảo hòa thì các đường cong đặc tính được nối lại với nhau và điện áp C E nằm tạimức hoặc thấp hơn mức điện áp VCesat. Dòng điện Ic có giá trị tương đối lớn trên đường cong đặc tính. Hình 4.7. Nếu ta dùng các đường cong xấp xỉ như hình 4-7b để xác định nhanh các mức giá trị trong vùng bảohòa. Trong hình 4-7b, dòng điện tương đối cao còn điện áp VCE xem như bằng 0V. Áp dụng định luậtOhm để tính điện trở mối nối CE: 63Chương 4: Mạch phân cực transistor. Áp dụng kết quả trên ta vẽ lại mạch có cấu hình như hình 4-8. Đối với mạch phân cực cố định khi transistor ở chế độ bảo hòa thì sơ đồ mạch như hình 4-9, điệnáp rơi trên R chính bằng Vcc và dòng điện Ic bảo hòa có giá trị: Hình 4-8. Xác định ICsat. Hình 4-9. Xác định ICsat của mạch phân cực. ** Mạch phân cực cố định ổn định cực emitter: Mạch phân cực dc hình 4-10 có thêm 1 điện trở tại cực Emitter để cải thiện mức độ ổn định củacấu hình mạch phân cực cố định. Hình 4-10. Mạch phân cực BJT có thêm điện trở cực E. Hình 4-11. Xét mạch vòng BE: Hình 4-10 có thể vẽ lại như hình 4-11, áp dụng định luật Kirchhoff được phương trình: + VCC − I B R B − V BE − I E R E = 0 (4-7) Phương trình dòng điện ở chương 3: I E = ( β + 1) I B (4-8) Thế vào pt (4-15) được: + VCC − I B R B − V BE − ( β + 1) I B R E = 0 Rút gọn và suy ra dòng điện IB: VCC − V BE IB = (4-9) R B + ( β + 1) R E Chú ý rằng chỉ có 1 sự khác nhau trong phương trình dòng điện IB so với mạch phân cực cố định làthành phần (β+1)RE. Từ phương trình (4-17) ta có mạch điện tương đương như hình 4-12. Nếu nhìn từ phía điện áp V BEthì điện trở RE phản hồi trở lại dòng điện ngỏ vào IB bởi hệ số (β+1). Mặc khác điện trở cực E – là mộtphần của mạch vòng cực CE – có giá trị (β+1)RE đối với mạch vòng BE. Do β thường có giá trị vào 64 Ri = ( β + 1) R E (4-10)Chương 4: Mạch phân cực transistor.khoảng 50 hoặc cao hơn nên điện trở cực E sẽ trở thành một điện trở thật lớn đối với ngỏ vào cực B Enhư hình 4-13. Điện trở ngỏ vào: Hình 4-12. Hình 4-13. Hình 4-14. Xét mạch vòng CE: Mạch vòng phân cực mối nối C-E được vẽ lại như hình 4-14. Áp dụng định luật Kirchoff về áp: + I E R E + VCE + I C RC − VCC = 0 Thay thế IE ≅ IC và suy ra điện áp VCE: VCE = VCC − I C ( RC + R E ) (4-11) Điện áp cực Emitter VE: VE = I E RE (4-12) Điện áp cực Collector VC: VC = VCE + V E (4-13) Hay VC = VCC − I C RC (4-14) Điện áp cực Base VB: V B = VCC − I B R B (4-15) Hay V B = V BE + V E (4-16)b. Mạch phân cực bằng cầu phân áp: Mạch phân cực bằng cầu phân áp dc hình 4-15. Có 2 phương pháp phân tích mạch: phân tích chínhxác và phân tích gần đúng. Hình 4-15. Phân tích chính xác: 65Chương 4: Mạch phân cực transistor. Mạch điện ngỏ vào có thể vẽ lại như hình 4-18. Dùng mạch tương đương Thevenin và cần xácđịnh điện trở tương đương Thevenin và điện áp Thevenin: Xác định điện trở Thevenin RTh: ngắn mạch nguồn điện áp như hình 4-16. RTh = R1 R 2 (4-17) Xác định điện áp Thevenin Eth: mạch điện như hình 4-17. R 2VCC (4-18) E Th = V R 2 = R1 + R 2 Mạch đương tương Thevenin như hình 4-18 và dòng điện I B có thể xác định bằng định luậtKirchhoff: E Th − I B RTh − V BE − I E R E = 0 Thay thế dòng IE = (β + 1) IB vào suy ra dòng IB: E Th − V BE IB = (4-19) RTh + ( β + 1) R E Hình 4-16. Xác định RTh. Hình 4-17. Xác định ETH. Hình 4-18. Mạch tươngđương. Phương trình mạch vòng CE không có gì thay đổi – kết quả được: VCE = VCC − I C ( RC + R E ) (4-20) Phân tích gần đúng: Cấu hình mạch phân áp ngỏ vào có thể thay thế bằng mạch điện hình 4.19. Điện trở Ri là điện trởtương đương giữa cực B và mass – đã xác định ở phần trước bằng ( β + 1) RE . Nếu Ri lớn hơn nhiều sovới R2 thì dòng IB nhỏ hơn dòng qua R2 rất nhiều có nghĩa là dòng I1 xấp xỉ bằng dòng I2. Khi dó điện áptrên R2 bằng điện áp VB xác định bởi phương trình: R 2VCC (4-21) VB = R1 + R 2 Có thể xem Ri = (β + 1) RE ≅ βRE thì điều kiện để thỏa mãn phép tính gần đúng là βR E ≥ 10R 2 Xác định điện áp VE: V E = V B − V BE Xác định dòng điện IE: VE IE = RE Và có thể xem: I CQ ≅ I E Điện áp VCEQ: VCEQ = VCC − I C ( RC + R E ) 66Chương 4: Mạch phân cực transistor. Điểm tĩnh Q không phụ thuộc vào hệ số β. VCE = VCC − I C ( RC + R E ) Hình 4-19.c. Mạch phân cực hồi tiếp từ collectror : Mạch phân cực hồi tiếp điện áp như hình 4-20. Hình 4.20 Hình 4.21. Xét mạch vòng BE: Hình 4-20 có thể vẽ lại như hình 4-21, áp dụng định luật Kirchhoff được phương trình: + VCC − I C RC − I B R B − V BE − I E R E = 0 ” Có thể xem I C ≅ I C = βI B ” I E ≅ IC Thế vào phương trình trên được: + VCC − V BE − βI B ( RC + R E ) − R B I B = 0 Suy ra dòng điện IB: VCC − V BE (4-23) IB = R B + β ( RC + R E ) Tổng quát, phương trình dòng IB có dạng như sau: V” IB = R B + βR ” Do IC = β IB nên: βV ” I CQ = R B + βR ” Do βR’ lớn hơn RB rất nhiều nên có thể xem: βV ” βV ” V ” I CQ = ≅ = R B + βR ” βR ” R” 67Chương 4: Mạch phân cực transistor. Cho thấy ICQ không phụ thuộc vào hệ số β. Xét mạch vòng CE: Hình 4-20 có thể vẽ lại như hình 4-21. Hình 4.21 Áp dụng định luật Kirchhoff được phương trình: I E R E + VCE + I ” C RC − VCC = 0 Do I’C ≅ IC và IE ≅ IC nên: I C ( R E + RC ) + VCE − VCC = 0 hay VCE = VCC − I C ( R E + RC ) (4-24)2. Phân tích đường tải: Xét mạch điện như hình 4.22 Hình 4.22 • Đường tải dc (DCLL – DC load line) Mạch điện hình 4-22 thiết lập một phương trình ngỏ ra diễn tả mối liên hệ giữa 2 biến IC và VCEnhư: VCE = VCC − I C RC Hay: 1 V IC = − VCE + CC (4.25) RC RC Phương trình 4.25 chính là phương trình đường tải dc của mạch hình 4.22. Đồ thị đường tải DCLLcủa mạch hình 4.22 trên đường đặc tuyến ngỏ ra của transistor trên hình 4.23 68Chương 4: Mạch phân cực transistor.

Xem thêm: Review Khóa Học Ielts Online Giúp ‘Đọc Thông Viết Thạo’ Chất Lượng Nhất

Xem thêm: Đồ Án Thiết Kế Nội Thất Chung Cư, Hình Ảnh Workshop Cbs

Hình 4.23: Đường tải DCLL. Nếu dòng điện IB thay đổi bởi các giá trị khác nhau của R B thì điểm tĩnh Q sẽ di chuyển lên hoặc dichuyển xuống như hình 4-24. Nếu điện áp Vcc và IB giữ cố định và điện trở Rc thay đổi thì đường tải sẽdịch chuyển như hình 4-25. Hình 4-24. Hình 4-25 Nếu RC cố định và Vcc thay đổi thì đường tải dịch chuyển như hình 4-26. Hình 4.26 • Đường tải ac (ACLL – AC load line): Ta có phương trình ngõ ra chỉ với tín hiệu ac: ic ( RC R L ) + vce = 0 hay: 1 ic = − vce ( RC R L ) mà iC = ic + I CQ hay ic = iC − I CQ và 69Chương 4: Mạch phân cực transistor. vCE = vce + VCEQ hay v ce = vCE − VCEQ Vậy phương ngõ ra khi có nguồn tín hiệu ac là: 1 (iC − I CQ ) = − (vCE − VCEQ ) ( RC R L ) 1 VCEQ iC = − vCE + + I CQ (4.26) ( RC R L ) ( RC R L ) Phương trình 4.26 chính là phương trình đường tải ac của mạch hình 4.22. vậy đồ thị của phươngtrình đường tải ac chính là đường thẳng ACLL trên hình 4.27. Nhận xét: ACLL và DCLL luôn luôn gia o nhau tại điểm làm việc tĩnh Q. Hình 4.27: Đường tải ACLL , DCLL và dạng sóng tín hiệu vào ra. • Tầm dao động cực đại của tín hiệu ngõ ra (maxswing): Maxsing = 2 x vce (p) =2 x min Trong đó Rac = RC||RL đối với mạch hình 4.22.3. Hệ số ổn định nhiệt Các yếu tố gây bất ổn định điểm làm việc đó là: điện áp nguồn cung cấp, nhiệt độ…. Ở đây ta chỉxét đến yếu tố nhiệt độ vì nó liên quan đến vấn đề cách phân cực cho transistor. Khi nhiệt đồ thay đổi sẽảnh hưởng đến các thông số của transistor, thể hiện bởi các tham số sau: – Dòng rĩ: T2 −T1 I CO (T2 ) = I CO (T1 )2 ∆T * (4.27) Trong đó ∆T * là độ biến thiên nhiệt độ làm dòng điện bảo hòa ngược tăng gấp đôi thường bằng oC10 . – Hệ số truyền đạt dòng điện α, β : T2 − T1 β T2 = β T1 (1 + ) (4.28) 75 – Điện áp VBE ứng với IB = const: ∆V BE = −(2 ÷ 2,5)mV / o C (4.29) Vậy khi nhiệt độ làm việc của transistor bị thay đổi làm các thông số trên của transistor thay đổitheo kết quả là điểm làm việc Q bị dịch chuyển trên đặc tuyến ngõ ra hình 4.28. 70Chương 4: Mạch phân cực transistor. Hình 4.28: Điểm làm việc Q bị dịch chuểyn khi nhiệt độ thay đổi a. 25oC, b. 1000C. Tiêu chuẩn đánh giá sự bất ổn định của mạch theo nhiệt độ là S, các hệ số bất ổn định là: ∆I C S ( I CO ) = (4.30) ∆I CO ∆I C S (V BE ) = (4.31) ∆V BE ∆I S (β ) = C (4.32) ∆β Ví dụ 4.1: Xét sự bất ổn định nhiệt của mạch hình 4.29a: (a) (b) Hình 4.29. Giải: Xát mạch vòng hình 4.29b: VCC = I B R B + VBE + I E R E (4.33) ta có: I C = αI E + I CO hay I C + I CO IE = (4.34) α Và : 71Chương 4: Mạch phân cực transistor. I C − I CO I B = I E − IC = − IC (4.35) α Thay công thức 3.34 và 3.35 vào 4.33: (VCC − V BE ) RE + RB IC = α + I CO R E + R B (1 − α ) R E + R B (1 − α ) β Thay α = vào biệu thức trên: β +1 (VCC − VBE ) RE + RB IC = β + ( β + 1) I CO (4.35) RB + ( β + 1) R E R B + ( β + 1) R E Từ công thức 4.35, ta có: RE + R B S ( I CO ) = ( β + 1) (4.36) R B + ( β + 1) R E Hình 4.30: đồ thị của S(ICO) theo RB/RE RB Nếu 〉 〉( β + 1) , ta có S ( I CO ) ≅ ( β + 1) RE Nếu 1Chương 4: Mạch phân cực transistor. (a) (b) Hình 4.31 Giải: Từ đường tải xác đ?nh được điện áp cung cấp Vcc = 20V. VCC IC = RC VCE = 0 Suy ra điện trở RC: VCC 20V RC = = = 2,5kΩ IC 8mA Điện trở RB: VCC − V BE 20V − 0,7V RB = = = 482,5kΩ IB 40µA Các điện trở chuẩn trong thực tế có giá trị R C = 2,4kΩ và RB = 470kΩ, sử dụng các giá trị điện trởnày thì dòng IB = 41,1µA – sai số 5% so với giá trị chỉ định. Ví dụ 4-3: Cho ICQ = 2mA và VCEQ = 10V , hãy xáx định R1 và RC của mạch điện như hình 4-32. Hình 4.32 Giải: Điện áp VE: V E = I E R E ≅ I C R E = (2mA)(1,2kΩ) = 2,4V Điện áp VB: V B = V BE + V E = 0,7V + 2,4V = 3,1V Điện áp VB tính theo cầu phân áp: R2VCC VB = R1 + R2 Suy ra điện trở R1: R2V CC (18kΩ)(18V ) R1 = − R2 = − 18kΩ = 86,52kΩ VB 3,1V 73Chương 4: Mạch phân cực transistor. Điện trở RC: VRc VCC − (VCE + VE ) 18V − 12,4V RC = = = = 2,8kΩ IC IC 2mA Ví dụ 4-4: Cấu hình mạch phân cực hình 4-33 có các thông số cho trước I CQ = ½ ICSat , ICSat = 8mAvà β = 110. Hãy xác định RC, RE và RB. Hình 4.33 Giải: Dòng điện ICQ: 1 I CQ = I Sat = 4mA 2 Xác đ?nh điện trở RC: V Rc VCC − VC 28V − 18V RC = = = = 2,5kΩ I CQ I CQ 4mA Khi transistor đạt trạng thái bảo hòa thì dòng bảo hòa: VCC I CSat = RC + RE VCC 28V Suy ra điện trở RE: RE = − RC = − 2,5kΩ = 1kΩ I CSat 8mA VCC − VBE 28V − 0,7V Giá trị điện trở RB: RB = − ( β + 1) RE = − (111)(1kΩ) = 639,8kΩ I BQ 36,36 µA Chọn các giá trị điện trở chuẩn trong thực tế: RC =2,4kΩ, RE = 1kΩ và RB = 620kΩ. Thiết kế mạch phân cực với điện trở hồi tiếp cực E (RE): Hãy xem xét việc thiết kế các thành phần phân cực dc của mạch khuếch đại có ổn định phân cựcbằng điện trở ổn định RE như hình 4-34. Nguồn cung cấp và điểm làm việc được lựa chọn từ các thôngtin trong sổ tay của nhà chế tạo về transistor dùng trong mạch khuếch đại. Ví dụ 4-5: Hãy xác định các giá trị điện trở của mạch điện hình 4-34 với điểm làm việc và điện ápnguồn cung cấp cho trong mạch. 74Chương 4: Mạch phân cực transistor. Hình 4-34. Giải: Điện áp cực E thường chọn bằng 1/10 điện áp nguồn cung cấp: 1 1 VE = VCC = 20V = 2V 10 10 Suy ra điện trở RE: VE VE 2V RE = ≅ = = 1kΩ I E I C 2mA Suy ra điện trở RC: VC VCC − VCE − V E 20V − 10V − 2V RC = = = = 4kΩ IC IC 2mA Suy ra dòng IB: I C 2mA IB = = = 13,33µA β 150 Suy ra điện trở RB: VCC − V BE − V E 20V − 0,7V − 2V RB = = ≅ 1,3MΩ IB 13,33µA Thiết kế mạch phân cực phân áp với điện trở hồi tiếp cực E (RE): Ví dụ 4-6: Hãy xác định các giá trị điện trở của mạch điện hình 4-35 với điểm làm việc và điện ápnguồn cung cấp cho trong mạch. 75Chương 4: Mạch phân cực transistor. Hình 4-35. Giải: Điện áp cực E thường chọn bằng 1/10 điện áp nguồn cung cấp: 1 1 VE = VCC = 20V = 2V 10 10 Suy ra điện trở RE: VE VE 2V RE = ≅ = = 200Ω I E I C 10mA Suy ra điện trở RC: VCC − VCE − V E 20V − 8V − 2V RC = = = 1kΩ IC 10mA Điện áp VB: V B = V BE + V E = 0,7V + 2V = 2,7V Các phương trình tính toán các giá trị điện trở R1 và R2 có một trục trặc nhỏ là chỉ có 1 phương trìnhnhưng lại có 2 biến R1 và R2 do đó cần phải có thêm 1 phương trình thứ 2 để tìm các giá trị điện trở. Đốivới các mạch điện như thế thì điểm làm việc hiệu quả khi dòng điện chạy qua điện trở R1 và R2 xấp xỉgấp 10 lần dòng IB hoặc hơn thế nữa giống như điều kiện để thực hiện phép tính gần đúng. Điều thực tếnày kết hợp với phương trình cầu phân áp sẽ tìm được các giá trì điện trở R1 và R2 : 10 R2 ≤ βR E R2 VB = VCC R1 + R 2 1 R2 ≤ 80 × 200Ω = 1,6kΩ 10 Thay số vào: VCC R 2 20V R1 = − R2 = 1,6kΩ − 1,6kΩ = 10,25kΩ VB 2,7VIII. Mạch phân cực FET 76 2Chương 4: Mạch phân cực  transistor. VGS I D = I DSS 1 −  V    P  Đối với transistor trường thì mối quan hệ giữa ngõ vào và ngõ ra không tuyến tính phụ thuộc vàocác thành phần trong phương trình Shockley. Mối quan hệ không tuyến tính giữa ID và VGS có thể phứctạp nếu dùng phương pháp toán học để phân tích cấu hình mạch dc của FET. Phương pháp đồ thì giúpkhảo sát nhanh các mạch khuếch đại dùng FET nhưng bị giới hạn về sai số. Một sự khác nhau rỏ rệt giữa phân tích transistor BJT và transistor FET là biến điều khiển đối vớitransistor BJT là dòng điện còn đối với transistor FET là điện áp. Tuy nhiên trong cả 2 trường hợp tín hiệu IG = 0ra là dòng điện và sẽ xác định điện áp ra. Mối quan hệ tổng quát có thể được áp dụng để phân tích dc cho tất cả các mạch khuếch đại dùngFET: (4-40) Và ID = IS Đối với JFET và MOSFET loại hiếm thị phương trình Shockley có thể áp dụng để diễn tả mối (4-41)quan hệ giữa các đại lượng vào ra: Đối với MOSFET loại tăng thì phương trình sau có thể áp dụng được: I D = k (VGS − VT ) 2 (4-42)1. JFETa. Mạch phân cực cố đ?nh (4-43) Mạch phân cực cố định sử dụng JFET kênh n như hình 4-36. Trong đó tụ C1 và tụ C2 là các tụ liên IG = 0A V RG = I G RG = (0 A) RG = 0Vlạc đối với tín hiệu vào và tín hiệu ra, khi phân tích dc thì các các tụ điện này xem như hở mạch, điện trởRG có tác dụng đối với tín hiệu vào mạch khuếch đại FET khi phân tích ac. Khi phân tích dc thì: Hình 4-35. Mạch phân cực cố định. Hình 4-36 Mạch để phân tích dc. VGS = −VGG Điện áp trên điện trở RG bằng 0V nên có thể bỏ điện trở RG ra khỏi mạch, mạch điện còn lại như (4-44)hình 4-36. Kết quả điện áp tại 2 cực GS như sau: Do VGG là điện áp cung cấp cố định nên điện áp VGS cũng có giá trị cố định nên mạch được gọi làmạch phân cực cố định. 2  V  I D = I DSS 1 − GS  V    P  77Chương 4: Mạch phân cực transistor. Dòng điện ID được xác định bởi phương trình: Phân tích bằng đồ thị đòi hỏi phải vẽ đồ thị của phương trình Shockley được trình bày như hình 4-37. Hình 4-37. Đồ thị của phương trình Shockley. Hình 4-38. Trong hình 4-38 ta vẽ đường thẳng tại điểm có giá trị điện áp VGS = -VGG , đường thẳng này cắt đồthị của phương trình Shockley tại 1 điểm – điểm này còn được gọi là điểm làm việc Q. Điểm tĩnh Q cótọa độ VGS và ID. Điện áp VDS có thể được xác định: V DS = V DD − I D R D (4-45) Vì cực S nối mass nên: V S = 0V (4-45) Suy ra V D = V DS (4-46) VG = VGS (4-47)b. Mạch tự phân cực: Mạch tự phân cực sẽ loại bỏ bớt 1 nguồn cung cấp dc. Điện áp điều khiển cực G S được xác địnhbằng điện áp rơi trên điện trở RS như trong hình 4-39. Hình 4-39. JFET với cấu hình tự phân cực. Hình 4-40. Phân tích mạch. Khi phân tích tín hiệu dc thì các tụ điện xem như hở mạch và điện trở R G xem như ngắn mạch vìdòng qua RG bằng 0A. Khi đó mạch điện được vẽ lại như hình 4-40. Dòng điện chạy qua điện trở RS là dòng IS và IS = ID: V RS = I D R S 78Chương 4: Mạch phân cực transistor. Điện áp VGS được xác định: VGS = −V S S = − I D R S (4-48) Chú ý trong trường hợp này điện áp VGS là hàm biến thiên theo dòng điện ID nên biên độ sẽ không 2 2 2  V   −I R   I R  I D = I DSS 1 − GS  V  = I DSS 1 − D S    = I DSS 1 + D S      P   VP   VP cố định so với mạch phân cực cố định. Thay giá trị điện áp VGS vào phương trình Shockley được: Bình phương 2 vế và sắp xếp phương trình theo biến ID được phương trình có dạng như sau: I D + k1 I D + k 2 = 0 2 Giải phương trình tìm dòng điện ID. Phương pháp vừa tr?nh bày ở trên là phương pháp toán học, sau đây sẽ trình bày phương pháp đồthị để xác định dòng điện ID. Đầu tiên ta phải vẽ đặc tính truyền đạt như hình 4-41. Phương trình (4-48) là phương trình đườngthẳng và bước tiếp theo ta sẽ vẽ đường thẳng này. Hình 4-41: Đặc tuyến truyền đạt của transistor. Hình 4-42. Đường tải DCLL trên đặc tuyến truyền đạt. Đồ thị của phương trình (4-48) cắt đặc tính truyền đạt tại 1 điểm và đó chính là điểm tĩnh cần xácđịnh dòng điện ID và điện áp VGS. Điện áp VDS có thể xác định bằng phương trình: V DS = V DD − I D ( R S + R D ) Điện áp VS: VS = I D RS Điện áp VG: VG = 0V 79Chương 4: Mạch phân cực transistor. Điện áp VD: V D = V DS + V S = V DD − V RDc. Mạch phân cực bằng cầu phân áp: Mạch phân cực bằng cầu phân thế của FET thì cũng giống như mạch đã áp dụng đối với BJT cócấu hình mạch như hình 6-43. Hình 4-43. Hình 4-44. Đối với BJT thì dòng điện ngỏ vào IB có ảnh hưởng đến các mức điện áp dc còn đối với FET thìdòng điện ngỏ vào IG bằng 0A. Khi đó ta vẽ lại mạch như hình 4-44. Điện áp cực G được xác định bởi phương trình: R2VDD VG = (4.49) R1 + R2 Suy ra điện áp VGS: VGS = VG − I D RS (4.50) Đồ thị của phương trình (4-50) trong h?nh 4.45 Hình 4-45. Các giá trị của điểm tĩnh Q cũng được xác định giống như mạch tự phân cực với các thông số nhưsau: VDS = VDD − I D ( RD + RS ) (4.51) VD = VDD − I D RD (4.52) VS = I D RS (4.53) 80