Khái Niệm, Đặc Điểm Của Văn Nghị Luận Là Gì, Bài Học: Đặc Điểm Của Văn Bản Nghị Luận

Câu hỏi: Đọc lại văn bản Chống nạn thất học (bài 18) và cho biết: Luận điểm chính của bài viết là gì? Luận điểm đó được nêu ra dưới dạng nào và cụ thể hóa thành những câu văn như thế nào? Luận điểm đóng vai trò gì trong bài nghị luận? Muốn có sức thuyết phục thì luận điểm phải đạt yêu cầu gì?

Gợi ý:

– Luận điểm chính trong văn bản Chống nạn thất học được thể hiện trong nhan đề của bài văn là chống nạn thất học.

Đang xem: đặc điểm của văn nghị luận là gì

– Luận điểm đó được cụ thế hóa trong các câu văn:

+ “Một trong những công việc phải thực hiện cấp tốc trong lúc này là nâng cao dân trí”.

+ “Mọi người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi của mình, bổn phận của mình, phải có kiến thức mới có thể tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà, và trước hết phải biết đọc, biết viết chữ Quốc ngữ”.

Như vậy, từ việc chỉ ra các luận điểm trên, ta thấy luận điểm là linh hồn của bài viết, nó thống nhất các đoạn văn thành một khôi. Do đó, đê thuyết phục được người đọc, người nghe thì luận điểm phải đúng đắn, chân thực, đáp ứng được nhu cầu thực tế.

2. Luận cứ

Câu hỏi: Em hãy chỉ ra những luận cứ trong văn bản chông nạn thất học và cho biết những luận cứ ấy đóng vai trò gì? Muốn thuyết phục thì luận cứ phải đạt yêu cầu gì?

Gợi ý:

Luận cứ trong văn bản Chống nạn thất học như sau:

Luận cứ 1:

– Lí lẽ: Thực dân Pháp thi hành chính sách ngu dân, chúng hạn chế mở trường học, chúng không muốn dân ta biết chữ để lừa dối dân ta và bóc lột dân ta.

– Dẫn chứng: Số người dân Việt Nam thất học so với số’ người trong nước là 95%.

Luận cứ 2:

– Lí lẽ:

+ Một trong những công việc phải thực hiện cấp tốc trong lúc này là nâng cao dân trí.

+ Mọi người phải hiểu biết quyền lợi của mình, bổn phận của mình…

+ Những người đả biết chữ hãy dạy cho những người chưa biết chữ, hãy góp sức vào bình dân học vụ.

+ Những người chưa biết chữ hãy gắng sức mà học đi.

+ Phụ nữ lại càng cần phải học.

– Dần chứng: Vợ chưa biết thì chồng bảo, em chưa biết thì anh bảo, cha mẹ không biết thì con bảo; người ăn, người làm không biết thì chủ bảo…

Từ đây, ta có thể khẳng định: Luận cứ đóng vai trò làm cơ sở cho luận điềm nêu ra trong bài. Đế bài viết và luận điểm có sức thuyết phục, hệ thống luận cứ phải chân thật, đúng đắn, tiêu biểu.

3. Lập luận

Câu hỏi: Hãy chĩ ra trình tự lập luận của văn bản Chống nạn thất học và cho biết lập luận như vậy tuân theo thứ tự nào và có ưư điểm gì?

Gợi ý:

– Trình tự lập luận của văn bản Chống nạn thất học khá chặt chẽ, hợp lí và có sức thuyết phục vì các lí lẽ và dẫn chứng được sắp xếp tuân theo thứ tự thời gian, giới tính, giai cấp rất hợp lí, làm cơ sở vững chắc cho từng luận điểm. Đầu tiên tác giả nêu ra lí do vì sao phải chống nạn thất học. Tiếp theo tác giả khẳng định vai trò của việc nâng cao dân trí, vai trò của việc biết chữ quốc ngữ; cuối cùng tác giả mới đưa ra biện pháp cụ thể để chống nạn thất học.

Xem thêm: Diện Tích Hình Bình Hành Lớp 4 Trang 104, Bài 1, 2, 3 Trang 104 Sgk Toán 4

LUYỆN TẬP

Đọc lại văn bản Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sông xã hội (bài 18) và cho biết luận điếm, luận cứ và lập luận trong bài. Nhận xét về sức thuyết phục của bài văn ấy.

Gợi ý:

a. Luận điểm trùng với tên văn bản: cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội.

b. Luận cứ:

Luận cứ 1: Có thói quen tốt và thói quen xấu.

+ Dẫn chứng:

– Luôn dậy sớm, luôn đúng hẹn, giữ lời hứa là thói quen tốt.

– Hút thuốc lá hay cáu giận, mất trật tự là thói quen xấu.

Luận cứ 2: Có người biết phân biệt tốt và xấu nhưng vì đã thành thói quen nên rất khó bỏ, khó sửa.

+ Dẫn chứng: vì có thói quen hút thuốc là nên cũng có thói quen gạt tàn bừa bãi ra nhà

Luận cử 3: Một thói quen xấu ta thường gặp hằng ngày là thói quen vứt rác bừa bãi.

+ Dần chứng: Ản chuối xong là tiện tay vứt vỏ ngay ra đường, rác cứ ùn lên thành con sông rác, có người còn tiện tay ném cả ly, vỏ chai vỡ ra đường.

Luận cứ 4: Tạo được thói quen tốt thì khó, nhưng nhiễm thói xấu thì dễ.

Lập luận: Bài viết được tác giả lập luận như sau:

Ban đầu tác giả nêu lên những thói quen của con người, tiếp đến giải thích thói quen tốt và thói quen xấu và nêu lên những dẫn chứng cụ thể. Cuối cùng là đưa ra những lời khuyên cho mọi người để góp phần mang lại nếp sống văn minh cho xã hội.

Xem thêm: Công Thức Căn Bậc 2 Excel Bằng Hàm Sqrt, Cách Tính Căn Bậc N Và Căn Bậc 2 Trong Excel

Như vậy, với cách lập luận như trên, bài văn đã làm nổi bật được luận điểm và thuyết phục được người đọc bởi vì văn bản đã đặt ra một vấn đề bức thiết trong cuộc sống, cách giải quyết của tác giả chặt chẽ, xác đáng.