Dàn Ý Bài Văn Nghị Luận Xã Hội: Các Dàn Ý Văn Nghị Luận, Soạn Bài Lập Dàn Ý Bài Văn Nghị Luận

Bàn về vai trò và tác dụng to lớn của sách trong đời sống tinh thần của con người, nhà văn M. Go-rơ-ki có viết : “Sách mở rộng trước mắt tôi những chân trời mới.”

Hãy giải thích và bình luận ý kiến trên.

Đang xem: Các dàn ý văn nghị luận

Trước tiên, anh (chị) hãy đọc kĩ, xác định yêu cầu của đề bài và lần lượt tiến hành các bước sau :

1. Tìm ý cho bài văn

Tìm ý là tìm hệ thống luận điểm, luận cứ cho bài văn.

a)Xác định luận đề

Bài văn cần làm sáng tỏ vấn đề gì ? Quan điểm của chúng ta về vấn đề đó như thế nào ?

b)Xác định các luận điểm

Căn cứ vào đề bài, vào yêu cầu của bài văn và huy động những hiểu biết của mình, anh (chị) hãy suy nghĩ và trả lời các câu hỏi sau đây :ư

– Sách là gì ?

-Sách có tác dụng như thế nào ?

-Thái độ đối với sách và việc đọc sách như thế nào ?

c)Tìm luận cứ cho các luận điểm

Hãy lần lượt trả lời các câu hỏi sau đây :

– Đối với luận điểm 1 (Sách là sản phẩm tinh thần kì diệu của con người) :

+Sách là sản phẩm thuộc lĩnh vực nào của con người ?

+Sách phản ánh, lưu giữ những thành tựu gì của nhân loại ?

+Sách có chịu ảnh hưởng của thời gian và không gian không ?

-Đối với luận điểm 2 (Sách mở rộng những chân trời mới) :

+Sách đem lại cho con người những hiểu biết gì về tự nhiên và xã hội ?

+Sách có tác dụng như thế nào với cuộc sống riêng tư và quá trình tự hoàn thiện mình ?

-Đối với luận điểm 3 (Cần có thái độ đúng đối với sách và việc đọc sách) :

+Thái độ của anh (chị) đối với các loại sách ?

+Đọc sách như thế nào là tốt nhất ?

2. Lập dàn ý

Anh (chị) hãy sắp xếp các luận điểm, luận cứ đã xác định được vào bố cục sau đây :

a) Mở bài

Nên mở bài trực tiếp hay gián tiếp ? Làm thế nào để nêu được vấn đề và phương hướng nghị luận cho toàn bài ?

b) Thân bài

– Sắp xếp các luận điểm theo trình tự nào cho hợp lí ?

-Sắp xếp các luận cứ cho từng luận điểm ra sao ?

-Cần triển khai luận điểm và luận cứ nào nhiều nhất ? Tại sao ?

-Cần lựa chọn và sử dụng các kí hiệu gì đặt trước các đề mục để dàn ý được rõ ràng, minh bạch ?

c) Kết bài

– Nên kết bài theo kiểu đóng hay mở ?

-Khẳng định những nội dung nào ?

-Mở ra những nội dung nào để người đọc tiếp tục suy nghĩ ?

III – Luyện tập

Sau đây là một đề làm văn :

Trong một lần nói chuyện với học sinh, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ : “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó.”.

Theo anh (chị), nên hiểu và vận dụng lời dạy đó của Người như thế nào?

Một bạn đã tìm được một số ý:

a) Giải thích khái niệm tài và đức.

b) Có tài mà không có đức là người vô dụng.

c)Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó.

Hãy :

– Bổ sung các ý còn thiếu.

– Lập dàn ý cho bài văn

2. Hãy lập dàn ý chobài văn nghị luậnTrong lớp anh (chị) có một số bạn gặp khó khăn trong đời sống nên chểnh mảng học tập. Các bạn đó thường mượn câu tục ngữ “Cái khó bó cái khôn” để tự biện hộ. Theo anh (chị), nên hiểu và vận dụng câu tục ngữ này như thế nào?

I – Tác dụng của việc lập dàn ý

II – Cách lập dàn ý bài văn nghị luận

Ví dụ ta cần lập dàn ý bài văn nghị luận với đề bài sau :

Bàn về vai trò và tác dụng to lớn của sách trong đời sống tinh thần của con người, nhà văn M. Go-rơ-ki có viết : “Sách mở rộng trước mắt tôi những chân trời mới.”

Hãy giải thích và bình luận ý kiến trên.

Trước tiên, anh (chị) hãy đọc kĩ, xác định yêu cầu của đề bài và lần lượt tiến hành các bước sau :

Câu 1 trang 90 – SGK Ngữ văn 10 tập 2 :Tìm ý cho bài văn

Tìm ý là tìm hệ thống luận điểm, luận cứ cho bài văn.

a)Xác định luận đề

-Bài văn cần làm sáng tỏ vấn đề : Tác dụng to lớn của sách trong đời sống tinh thần của con người.

-Quan điểm của chúng ta về vấn đề đó :

Sách là khối tài sản quý giá của nhân loại. Sách giúp truyền tải một khối lượng tri thức lớn. Sách có tác dụng vô cùng to lớn đến đời sống tinh thần của chúng ta.

=>Sách đóng góp một vai trò rất lớn trong đời sống vật chất cũng như tinh thần của con người.

b)Xác định các luận điểm

– Sách là một sản phẩm tinh thần của con người.

-Mở rộng vốn hiểu biết về đời sống xung quanh, là người bạn tâm tình, giúp con người hoàn thiện chính mình.

– Duy trì thói quen đọc sách thường xuyên, đồng thời nên giữ gìn và bảo vệ sách.

c)Tìm luận cứ cho các luận điểm

Hãy lần lượt trả lời các câu hỏi sau đây :

– Đối với luận điểm 1 (Sách là sản phẩm tinh thần kì diệu của con người) :

+Lĩnh vực tinh thần.

+Tri thức.

+Sách là sợi dây kết nối giữa không gian và thời gian khác nhau.

-Đối với luận điểm 2 (Sách mở rộng những chân trời mới):

+Những kiến thức thú vị về tự nhiên và xã hội.

+Sách như một người bạn tâm tình, sẻ chia và đồng cảm với những tâm tư thầm kín của con người. Sách giúp con người tự hoàn thiện chính mình.

-Đối với luận điểm 3 (Cần có thái độ đúng đối với sách và việc đọc sách) :

+Biết cách lựa chọn những loại sách phù hợp với lứa tuổi và nhận thức của bản thân, biết yêu quý, giữ gìn sách.

+Nên duy trì thói quen đọc sách. Sắp xếp thời gian hợp lí để đọc hàng ngày. Khi đọc sách cần tĩnh tâm.

Câu 2 trang 90 – SGK Ngữ văn 10 tập 2 :Lập dàn ý

Anh (chị) hãy sắp xếp các luận điểm, luận cứ đã xác định được vào bố cục sau đây :

a) Mở bài

-Khái quát vai trò của sách đối với đời sống con người.

-Dẫn dắt câu nói của M. Go-rơ-ki.

b) Thân bài

Trình tự sắp xếp luận điểm và luận cứ :

-Luận điểm 1 : Sách là sản phẩm tinh thần quý giá của con người, là nơi lưu giữ khối kiến thức đồ sộ của nhân loại về tự nhiên và xã hội.

+Sách là sản phẩm tinh thần của con người.

+Sách lưu trữ và phản ảnh khối kiến thức đồ sộ và phong phú của nhân loại.

+Sách là sợi dây kết nối nhiều thế hệ bạn đọc từ những không gian và thời gian khác nhau.

-Luận điểm 2 : Mỗi cuốn sách là một cách cửa dẫn người đọc tới một chân trời mới, một miền tri thức mới.

+Sách cung cấp những tri thức mới, những điều thú vị và mới lạ về tự nhiên và xã hội cho con người.

+Sách còn là người bạn tâm tình, người chia sẻ những buồn vui trong đời sống nội tâm của con người.

-Luận điểm 3 : Chúng ta cần phải có thái độ đúng với sách và việc đọc sách.

+Chúng ta cần phải biết chọn lựa những cuốn sách phù hợp với lứa tuổi và nhận thức.

+Cần đọc, tìm hiểu và giới thiệu những loại sách bổ ích. Tránh mất quá nhiều thời gian cho những loại sách vô bổ và nên phê phán những loại sách có hại.

Xem thêm: Lệnh Tìm Kiếm Và Thay Thế Trong Excel 2010, Hướng Dẫn Tìm Kiếm Và Thay Thế Trong Bảng Excel

+Nên có kế hoạch đọc sách thường xuyên và không để các tác động bên ngoài ảnh hưởng đến việc đọc sách.

c) Kết bài

– Nên khái quát ý chính của bài và mở rộng vấn đề.

-Khẳng định: Sách là khối tài sản tinh thần quý giá của nhân loại. Cần trân trọng giá trị của mỗi cuốn sách, lưu giữ và bảo tồn những giá trị ấy.

-Mở rộng: Tình hình thị trường sách đang ngày càng phong phú và phức tạp: sách in, sách điện tử,… ⇒ chất lượng không đảm bảo, sách lậu. Cần sáng suốt khi lựa chọn sách. Thực trạng đọc sách trong giới trẻ hiện nay (so sánh tương quan với các phương tiện cập nhật thông tin và giải trí khác tràn lan trên mạng xã hội).

Ghi nhớ :

– Muốn lập dàn ý bài văn nghị luận, cần nắm chắc yêu cầu của đề bài để tìm hệ thống luận điểm, luận cứ rồi sắp xếp, triển khai chúng theo thứ tự hợp lí, có trọng tâm.

– Dàn ý bài văn nghị luận gồm ba phần : Mở bài (giới thiệu và định hướng triển khai vấn đề), thân bài (triển khai lần lượt các luận điểm, luận cứ) và kết bài (nhấn mạnh hoặc mở rộng vấn đề).

III – Luyện tập

Câu 1 trang 91 – SGK Ngữ văn 10 tập 2 :Sau đây là một đề làm văn :

Trong một lần nói chuyện với học sinh, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ : “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó.”.

Theo anh (chị), nên hiểu và vận dụng lời dạy đó của Người như thế nào?

Một bạn đã tìm được một số ý:

a)Giải thích khái niệm tài và đức.

b)Có tài mà không có đức là người vô dụng.

c)Có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó.

Hãy :

– Bổ sung các ý còn thiếu.

– Lập dàn ý cho bài văn

Trả lời :

a) Bổ sung các ý :

-Mối quan hệ giữa tài và đức.

-Tự hoàn thiện tài và đức trong quá trình rèn luyện của con người.

b) Lập dàn ý

* Mở bài :

– Tài và đức là những phẩm chất đáng quý của con người.

-Dẫn dắt câu nói của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

-Từ lời dạy của Người, có thể thấy tài và đức là hai phẩm chất cần có và cốt yếu của những người thành công.

* Thân bài :

-Giải thích khái niệm “tài” và “đức” :

+Tài : tài năng, kiến thức, hiểu biết, kỹ năng, kinh nghiệm sống của con người để hoàn thành công việc của mình một cách tốt nhất.

+Đức : đạo đức, tư cách, tác phong, lòng nhiệt tình, khát vọng “Chân, Thiện, Mỹ” trong mỗi con người.

– Giải thích câu nói của Hồ Chủ tịch : Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó.

+ Một số người có tài mà không có đức thì chẳng thể làm được những việc có ích. Có tài mà hành động trái đạo đức còn có thể gây hại cho cộng đồng.

+Những người có phẩm chất đạo đức tốt thì khó có khả năng hoàn thành tốt công việc, nhất là những việc khó khăn.Mối quan hệ giữa tài và đức: Là hai khái niệm riêng biệt nhưng luôn song hành và cần thiết trong mỗi con người.

=>Khẳng định ý nghĩa lời dạy của Bác đối với việc rèn luyện và tu dưỡng nhân cách của con người.

– Đề ra phương hướng phấn đấu, rèn luyện cả tài và đức của mỗi người, nhất là thế hệ thanh thiếu niên : phải rèn luyện cả tài và đức, để tài và đức được cân bằng.

* Kết bài :

-Khẳng định lại vấn đề được nói tới : Tài và đức luôn song hành và tồn tại mới tạo nên thành công của mỗi người.

-Khẳng định thế hệ trẻ cần phải được định hướng đúng đắn trong rèn luyện và tu dưỡng để hoàn thiện nhân cách là một người có tài, có đức và có ích.

Câu 2 trang 91 – SGK Ngữ văn 10 tập 2 :Hãy lập dàn ý chobài văn nghị luận với đề bài sau đây :

Trong lớp anh (chị) có một số bạn gặp khó khăn trong đời sống nên chểnh mảng học tập. Các bạn đó thường mượn câu tục ngữ “Cái khó bó cái khôn” để tự biện hộ. Theo anh (chị), nên hiểu và vận dụng câu tục ngữ này như thế nào ?

Trả lời :

* Mở bài :

– Những khó khăn trong thực tế cuộc sống thường hạn chế việc phát huy khả năng của con ngời.Từ thực tế đó, tục ngữ có câu : “Cái khó ló cái khôn”.

– Câu tục ngữ trên có giá trị như thế nào ? Ta cần hiểu và vận dụng vào cuộc sống như thế nào cho đúng ?

* Thân bài :

– Ý nghĩa câu tục ngữ :

+ “Cái khó” là những khó khăn trong thực tế cuốc ống; “bó” là sự trói buộc; “cái khôn” là khả năng suy nghĩ, sáng tạo.

+ Câu tục ngữ nêu bài học : Những khó khăn trong cuộc sống hạn chế việc phát huy tài năng, sức sáng tạo của con người.

– Bài học trên có mặt đúng những cũng có mặt chưa đúng.

+ Mặt đúng : Sự phát triển chủ quan bao giờ cũng chịu ảnh hưởng, tác động của hoàn cảnh khách quan.

+ Mặt chưa đúng : Bài học trên còn phiến diện, chưa đánh giá đúng mức vai trò của sự nỗ lực chủ quan của con người.

– Câu tục ngữ cho ta nhiều bài học quý :

+ Khi tính toán công việc, đặt kế hoạch, .. cần tính đến những điều kiện khách quan nhưng không quá lệ thuộc vào những điều kiện đó.

+ Trong hoàn cảnh nào cũng đặt lên hàng đầu sự nỗ lực chủ quan, lấy ý chí và nghị lực vượt qua khó khăn.

* Kết bài :

Cần khẳng định :

– Hoàn cảnh khó khăn, ta càng phải quyết tâm khắc phục.

Xem thêm: Hãy Chỉ Tôi Cách Cài Mật Khẩu Cho Máy Tính Casio Fx 500 Ms, Đặt Pass Cho Máy Tính Casio Fx 500 Ms

– Khó khăn chính là môi trường rèn luyện bản lĩnh, giúp ta thành công trong cuộc sống.